Η Ατλαντική Συμμαχία και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλαν γραπτώς στη Μόσχα τις θέσεις τους επί της Ουκρανίας, ως και για ευρύτερα θέματα ευρωπαϊκής ασφάλειας και συνεργασίας. Μιλώντας, χθες, ο Νορβηγός γ.γ./ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έκανε λόγο για πολύ κρίσιμη στιγμή για την ασφάλεια στην ήπειρό μας.
Υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι η συσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωσίας γύρω από την Ουκρανία συνεχίζεται και έχει ξεπεράσει τους 120.000 άνδρες, οι οποίες ενισχύονται περαιτέρω, ενώ προστίθεται μια σημαντική ανάπτυξη δυνάμεων επιθετικού προσδιορισμού στη Λευκορωσία. Ο Στόλτενμπεργκ κάλεσε τη Μόσχα να αποκλιμακώσει άμεσα την κατάσταση σε όλα τα μέτωπα, προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ πιστεύει ακράδαντα ότι οι εντάσεις και οι διαφωνίες θα πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου και διπλωματίας και ποτέ μέσω βίας, εκβιασμών και απειλών.
Η Ατλαντική Συμμαχία εκτιμά -βάσει των προτάσεων που έχουν κατατεθεί- ότι σε τρεις επιμέρους τομείς υπάρχουν σχετικά περιθώρια προόδου. Βάσει του κειμένου και αποκλειστικών πληροφοριών, μεταξύ άλλων οι τομείς είναι:
- Οι σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Η Μόσχα διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ, γεγονός που καθιστά το διάλογο πιο δύσκολο. Θα πρέπει, λοιπόν, να επανενεργοποιηθούν τα αντίστοιχα γραφεία του ΝΑΤΟ στη Μόσχα, ως και της Ρωσίας (διπλωματικό-στρατιωτικό) στις Βρυξέλλες. Θα πρέπει, επίσης, να αξιοποιηθούν πλήρως οι υπάρχοντες δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ στρατιωτικών αντιπροσωπειών των δύο πλευρών, για να προωθηθεί η διαφάνεια και να μειωθούν οι κίνδυνοι, ενώ κρίνεται ως απαραίτητη η δημιουργία μίας μη στρατιωτικής τηλεφωνικής γραμμής για επικοινωνία-χρήση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
- Η ευρωπαϊκή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κατάστασης στο εσωτερικό και γύρω από την Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να ακούσει τις ανησυχίες της Ρωσίας και να συμμετέχει σε μια πραγματική συζήτηση για το πώς θα υποστηριχθούν και θα ενισχυθούν οι θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια που όλα τα κράτη έχουν υπογράψει και δεσμευτεί, αρχίζοντας από την Τελική Πράξη του Ελσίνκι. Αυτό περιλαμβάνει και το δικαίωμα κάθε χώρας να επιλέγει τις δικές της ρυθμίσεις και συμμαχίες ασφαλείας. Η Ρωσία θα πρέπει να απέχει από εκβιαστικές θέσεις, επιθετική ρητορική και κακόβουλες δραστηριότητες που στρέφονται εναντίον των 30 συμμάχων, ως και άλλων κρατών. Η Ρωσία θα πρέπει, επίσης, να αποσύρει άμεσα τις δυνάμεις της από την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία, όπου έχουν αναπτυχθεί χωρίς τη συγκατάθεση αυτών των κρατών και όλα τα μέρη θα πρέπει να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στις προσπάθειες διευθέτησης των τοπικο-περιφερειακών συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένου και του πολύ σημαντικού FΟRMAT της Νορμανδίας (Γαλλία, Ρωσία, Ουκρανία και Γερμανία). Το «εσωτερικό» αναφέρεται στην επικρατούσα κατάσταση από το 2014 στο Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας.
- Μείωση κινδύνων, διαφάνεια και έλεγχος των όπλων. Η Ιστορία έχει δείξει ότι η δέσμευση σε αυτά τα ζητήματα μπορεί να προσφέρει πραγματική και ρεαλιστική ασφάλεια για όλους.
Πρέπει να εφαρμοστούν πρακτικά μέτρα που θα αποκλιμακώσουν τις εντάσεις. Η Ατλαντική Συμμαχία προτείνει αμοιβαίες ενημερώσεις για συμβατικές ασκήσεις, ως και οι εξελίξεις στα πυρηνικά θέματα να συζητούνται στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να εκσυγχρονιστεί το κείμενο της Βιέννης του 1990, που να ενδυναμώνει τη στρατιωτική διαφάνεια, τη μείωση των διαστημικών απειλών, ως και εκείνων που προέρχονται από τον κυβερνοχώρο. Ακόμη, το νατοϊκό κείμενο αναφέρεται σε τρόπους πρόληψης επικίνδυνων συμβάντων στον αέρα και στη θάλασσα, ως και εκ νέου δέσμευση για πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς συμφωνίες για τη μη χρήση των χημικών, ραδιολογικών και βιολογικών όπλων και υλικών.
Στο κείμενο του ΝΑΤΟ υπάρχει επιμέρους αναφορά στους πυρηνικούς εξοπλισμούς, ως και σε πυραυλικά συστήματα ενδιάμεσης και μικρότερης εμβέλειας.
Κρίσιμη ατζέντα
Οι παραπάνω τομείς αποτελούν μια ατζέντα για ουσιαστικό διάλογο και η Συμμαχία προσκαλεί τη Ρωσία σε μια σειρά επαφών για να αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα ζητήματα στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Ο Στόλτενμπεργκ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η Συμμαχία συντονίζεται πολύ στενά και συνέχεια με την Ουκρανία, καθώς και με άλλους εταίρους του ΝΑΤΟ, όπως η Φινλανδία, η Σουηδία, η Γεωργία, η Μολδαβία και φυσικά η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Και, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξή του υπογράμμισε ότι το ΝΑΤΟ είναι μια αμυντική Συμμαχία και δεν επιδιώκει αντιπαράθεση. Αλλά πρόσθεσε με έμφαση ότι δεν μπορεί και ούτε πρόκειται να συμβιβαστεί για αλλαγή στις αρχές στις οποίες βασίζεται η ασφάλεια της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού και ως εκ τούτου παραμένει πλήρως προσηλωμένο στην ιδρυτική Συνθήκη της Ουάσιγκτον, ως και τη δέσμευσή της για τη συλλογική άμυνα που στηρίζεται στο άρθρο 5, για αυτό και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την υπεράσπιση και την προστασία όλων των 30 συμμαχικών χωρών.
Απαντώντας στις πολλές ερωτήσεις των δημοσιογράφων, είπε ότι το ΝΑΤΟ απάντησε (ομόφωνα) και γραπτά δίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην εξελισσόμενη και αρνητική κατάσταση, και ότι θα πρέπει διεξοδικά να συζητηθούν θέματα ελέγχου εξοπλισμών, η διαφάνεια στρατιωτικών δραστηριοτήτων, ενώ επανέλαβε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να κλείσει η Συμμαχία την πόρτα της στο Κίεβο. Επίσης, το ίδιο αφορά στη Γεωργία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, όταν και αν αιτηθούν ένταξη στους κόλπους του ΝΑΤΟ.
Επιβεβαίωσε τη μεταφορά του ρωσικού συστήματος S-400 στη Λευκορωσία, καθώς και την ενίσχυση των δυνάμεων της Συμμαχίας σε Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα. Πρόσθεσε ότι ορισμένα θέματα περί εξειδικευμένων οπλικών συστημάτων (π.χ. δορυφορικά κ.ά.) θα πρέπει να συζητηθούν στο πλαίσιο του κειμένου της Βιέννης, ενώ αν απαιτηθεί από τις εξελίξεις το Συμβούλιο του ΝΑΤΟ θα επικυρώσει την ανάπτυξη της δύναμης NRF/των 40.000 ανδρών και χαιρέτισε την άμεση συμβολή των 8.500 Αμερικανών στρατιωτών στη συγκεκριμένη πολυεθνική διασυμμαχική δύναμη.
Ενισχύεται η «πολιορκία» με ρωσικές δυνάμεις περιφερειακά της Ουκρανίας
Παρά τις εμπεριστατωμένες επιστολές που έστειλαν οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ στους Ρώσους και τις οποίες παρέλαβε η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών (Σεργκέι Λαβρόφ και Αλεξάντερ Γκρούτσκο) στη Μόσχα, με αμείωτη ένταση συνεχίζεται η προώθηση πολυσχιδών στρατιωτικών δυνάμεων της Ρωσίας προς τη μεθοριακή ζώνη με την Ανατολική Ουκρανία, αλλά και προς την αντίστοιχη ζώνη της Λευκορωσίας με τη βορειοδυτική Ουκρανία, από την Μπρεστ μέχρι τη Μαζίρ και τη Χομέλ.
Για την επιστολή των ΗΠΑ, την οποία προσωπικά συνέταξε η ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (Αντονι Μπλίνκεν, Γουέντι Σέρμαν, Βικτόρια Νιούλαντ) από κοινού με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν, τονίζεται ότι η αμερικανική πλευρά και το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να υποχωρήσουν στο Ουκρανικό και επιμένουν σε διάλογο και σε συζητήσεις με τη Μόσχα για θέματα ασφάλειας. Σημειώνεται ότι η επιστολή έχει χαρακτήρα διαβάθμισης «απορρήτου», αν και ο Λαβρόφ -αρκετά εκνευρισμένος- διερωτήθηκε γιατί να μη δοθεί στη δημοσιότητα (ο υπογράφων δεν αποκλείει τις προσεχείς ημέρες τη διαρροή της). Εμφαση, πάντως, δίνουν οι Αμερικανοί σε δύο παραγράφους της επιστολής για θέματα διμερών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, για μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις και συμπερίληψη εξελιγμένων οπλικών και πυρηνικών συστημάτων.
Στο μεταξύ, χθες, ο γ.γ./ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με τους υπουργούς Εξωτερικών της Σουηδίας και της Φινλανδίας, Ανα Λιντ και Πέκα Χααβίστο, με σκοπό την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνεργασία των χωρών τους με τη Συμμαχία, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, μεταβαίνει στις 7-8 Φεβρουαρίου στην αμερικανική πρωτεύουσα για επαφές με τον πρόεδρο Μπάιντεν.
Στην επιστολή του ΝΑΤΟ προς τη Μόσχα είχαν σχετική «παρουσία και ενημέρωση» οι μόνιμες αντιπρόσωποι, πρέσβεις των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας στη Συμμαχία, Τζούλιαν Σμιθ και Σάρα ΜακΙντος, οι κορυφαίοι στρατιωτικοί εκπρόσωποι των δύο κρατών στη Στρατιωτική Επιτροπή, αντιστράτηγοι Τζον Ντίντριχ USA και σερ Μπεν Μπάθχορστ, καθώς και ο ανώτατος διοικητής των αμερικανικών και συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη, πτέραρχος Τοντ Ουόλτερς USAF.
Στη Μαδρίτη, χθες, ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, είχε συνάντηση με τη Φινλανδή ομόλογό του, Σάνα Μάριν, ζητώντας από τη Μόσχα να αποκλιμακώσει την ένταση, γιατί και οι δύο χώρες θα προχωρήσουν σε αυστηρές κυρώσεις στην περίπτωση εισβολής σε ουκρανικό έδαφος.
Η Τσεχία, χθες, αποφάσισε να στείλει άμεσα 4.000 βλήματα πυροβολικού στην Ουκρανία, ενώ ο Ρουμάνος πρόεδρος, Κλάους Γιοχάνες, συζήτησε με τους Αμερικανούς την ενίσχυση της συμμαχικής παρουσίας στη χώρα του. Πληροφορίες του υπογράφοντος (χθεσινοβραδινές) από τη Ρουμανία κάνουν λόγο για αυξημένη κινητικότητα αεροχερσαίων δυνάμεων στις βάσεις των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ σε Κραϊόβα και Κωστάντζα.
Το θέμα της διασυνοριακής έντασης μεταξύ Κιέβου και Μόσχας συζήτησε, χθες, η τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, στο οποίο προήδρευσε ο Ερντογάν. Εξετάστηκε η θέση της Τουρκίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ως και η κατάσταση στη Λιβύη και στη Συρία.
Στη μεγάλη στρατιωτική βάση της Γιέλνια εδρεύει ήδη η 41η συνδυασμένη/μικτή στρατιωτική δύναμη (μεταφέρθηκε από το Νοβοσιμπίρσκ), καθώς και στο τεράστιο κέντρο εκπαίδευσης στο Πουγκόνοβο, και κυρίως αυτές οι μετακινήσεις της δείχνουν προς Λευκορωσία. Μεγάλη και διαρκώς ενισχυόμενες είναι οι ρωσικές μονάδες σε Κουρσκ, Βολγκορόντ, Μασλόβκα και Βορονέτς, ενώ και στο στρατιωτικό μέτωπο της Αζοφικής προβληματίζει έντονα η παρουσία δύναμης περίπου 15 χλμ. από τη Μαριούπολη.
Ενεργειακά
Ο αγωγός Nord Stream 2 μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας δεν θα προχωρήσει εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, δήλωσε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, σε μια σημαντική περαιτέρω ενίσχυση της προηγούμενης θέσης της Δύσης στον στρατηγικά ζωτικής σημασίας εφοδιασμό φυσικού αερίου. Καθώς η ένταση κλιμακώνεται, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, είπε, χθες βράδυ, ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν «συνεργάζεται απόλυτα με τη Γερμανία» για να διασφαλίσει την αντοχή της λόγω της απώλειας του αγωγού. «Θέλω να είμαι πολύ σαφής: Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο Nord Stream 2 δεν θα προχωρήσει», δήλωσε ο Πράις στο National Public Radio. Γνωστές φιλοδυτικές χώρες, όπως το Κατάρ και η Αυστραλία, δηλώνουν, πάντως, πανέτοιμες να εφοδιάσουν με υγροποιημένο φυσικό αέριο την Ευρώπη.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
