Μπλόκο επιχειρούν να στήσουν Βρετανία και Άγκυρα, μέσω συντονισμένων ενεργειών, προκειμένου να αποτρέψουν την προσπάθεια της Λευκωσίας που επιδιώκει την επιβολή ευρωπαϊκών μέτρων για τις έκνομες τουρκικές ενέργειες στην ΑΟΖ, με βασικό σταθμό τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έδωσε οδηγίες για διπλωματική εκστρατεία, στο πλαίσιο της οποίας αντιπροσωπεία του τουρκικού ΥΠΕΞ αναμένεται να έχει επαφές στο Βερολίνο την προσεχή βδομάδα. Το τουρκικό ΥΠΕΞ θεωρεί ότι η Γερμανία θα αποτελέσει βαρόμετρο για τις εξελίξεις και αναμένεται να επιστρατεύσει χάρτες, γραφήματα και νομική επιχειρηματολογία για να πείσει ότι η Τουρκία έχει δήθεν «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στην κυπριακή ΑΟΖ».Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η τουρκική αντιπροσωπεία, υπό τον πρέσβη Cagatay Erciyes, πραγματοποίησε ήδη επαφές στο Παρίσι, καθώς και στις Βρυξέλλες στις 27 Μαΐου, όπου επέδωσε μεταξύ άλλων σημείωμα και χάρτες συνολικής έκτασης 26 σελίδων (βλέπε φωτοτυπία). Όπως είχαμε αποκαλύψει, πέραν της παρουσίασης χαρτών και γραφημάτων που έκανε η Άγκυρα στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αντιπροσωπεία υπό τον πρέσβη Erciyes πραγματοποίησε επαφές με το ιδιαίτερο γραφείο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ (Clara Martinez Alberola-Richard Szostak), τον διευθυντή Διεύρυνσης της Κομισιόν Christan Danielsson και την Angelina Eichhorst (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης), διατυπώνοντας μεταξύ άλλων τους ισχυρισμούς ότι η Ε.Ε. δεν έχει καμιά αρμοδιότητα να εμπλέκεται στο ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ και ότι σε κάθε περίπτωση η Τουρκία ενημέρωσε την Κοινότητα από το 2011 ότι έχει δήθεν «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα», παραθέτοντας και συντεταγμένες. Όπως μας ανέφεραν έγκυροι κοινοτικοί κύκλοι, η Άγκυρα έχει θορυβηθεί από τις δηλώσεις στήριξης της Ε.Ε. προς τη Λευκωσία για την ΑΟΖ και επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα περιοριστεί στην αυστηρή ρητορική και ότι δεν θα προχωρήσει στη λήψη μέτρων…
Οι κινήσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ αποτελούν συνέχεια της ενημέρωσης που εγκαινίασε στην Άγκυρα, στις 10 Μαΐου, και υποστηρίζονται από το Λονδίνο, το οποίο ως γνωστό φρόντισε να «γκριζάρει» την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, προλειαίνοντας το έδαφος. Με αφετηρία την περιβόητη δήλωση του ΥΦΕΞ Άλαν Ντάνκαν, ο οποίος πριν την επίμαχη τοποθέτηση είχε συνάντηση με τον Τούρκο πρέσβη στο Λονδίνο. Ο συντονισμός Λονδίνου και Άγκυρας εστιάζεται στην αποτροπή της προσπάθειας της Λευκωσίας να εξασφαλίσει ευρωπαϊκά μέτρα για τις έκνομες τουρκικές προκλήσεις στην ΑΟΖ. Σε αυτό άλλωστε στοχεύει και το γκριζάρισμα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο από τον Άλαν Ντάνκαν όσο και από τη διευκρινιστική δήλωση που φρόντισε να εκδώσει το Φόρεϊν Όφις, ρίχνοντας νερό στον μύλο της Τουρκίας.
Η Λευκωσία έχει πλήρη εικόνα της βρετανοτουρκικής συμπαιγνίας αλλά και των ενεργειών που συντονισμένα έχουν εκδηλωθεί προκειμένου να πέσει στο κενό η προσπάθεια για επιβολή κόστους προς την Άγκυρα, για τις έκνομες ενέργειες στην ΑΟΖ. Το κυπριακό ΥΠΕΞ τηρεί χαμηλούς τόνους και ενεργεί επιχειρώντας να οικοδομήσει επί των ισχυρών φραστικών τοποθετήσεων της Ε.Ε, όπως αυτές αναπαράγονται και στην πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν που συντηρεί την προειδοποίηση περί «κατάλληλης απάντησης» προς την Τουρκία, σε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως πληροφορείται ο «Φ», ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε οδηγίες για «συσκότιση» γύρω από τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει το ΥΠΕΞ, προκειμένου να εξασφαλίσει ισχυρή στήριξη ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων του προσεχούς Ιουνίου. Συνεπώς, όλες οι ενέργειες μεταφέρονται στο παρασκήνιο, χωρίς να δημοσιοποιούνται.
Σε κάθε περίπτωση και εκ των πραγμάτων, η Λευκωσία θα κινηθεί τόσο για να εξασφαλίσει ένα ισχυρότατο λεκτικό αξιολόγησης της Τουρκίας από τους ΥΠΕΞ, στις 17-18 Ιουνίου (στη βάση και της έκθεσης της Κομισιόν), όσο και για την καταβολή συγκεκριμένου κόστους εκ μέρους της Άγκυρας για το ζήτημα της ΑΟΖ, στη Σύνοδο Κορυφής στις 20-21 Ιουνίου. Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται ομοφωνία, κάτι που δεν είναι εύκολο να εξασφαλιστεί, δεδομένων των θέσεων της Βρετανίας. Ωστόσο, τα δεδομένα μπορούν να ανατραπούν, εάν η Λευκωσία διασφαλίσει τη στήριξη άλλων ισχυρών κρατών, τα οποία λόγω εκτοπίσματος είναι σε θέση να δημιουργήσουν το απαραίτητο κλίμα και να κατευθύνουν τις αποφάσεις της Ε.Ε., για επιβολή κόστους προς την Τουρκία.
Σε ό,τι αφορά στα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν, εκτιμάται ότι οι συζητήσεις θα κινηθούν στη βάση και της πρακτικής που είχε ακολουθηθεί στην περίπτωση της Ρωσίας για το Ουκρανικό. Δηλαδή μέτρα κατά εταιρειών ή/και προσώπων, τα οποία εμπλέκονται στην προκειμένη περίπτωση στην κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στην ΑΟΖ. Η Λευκωσία θα μπορούσε να επιδιώξει παράλληλα και τη διασύνδεση των τουρκικών πάγιων αιτημάτων προς την Ε.Ε., με την άρση των παραβιάσεων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Όπως επανειλημμένα επεσήμανε ο «Φ», πολλά θα εξαρτηθούν στη βάση των «εξελίξεων επί του εδάφους», στην κυπριακή ΑΟΖ. Συνεπώς, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε γεωτρήσεις πριν τις 20 Ιουνίου, τότε αναμένεται να τεθεί αυτομάτως ζήτημα λήψης μέτρων, στη Σύνοδο Κορυφής. Εάν όμως η Τουρκία δεν προχωρήσει άμεσα σε γεωτρήσεις, τότε η Λευκωσία θα πρέπει και πάλι να διασφαλίσει ένα μηχανισμό που να δρομολογεί τη λήψη μέτρων εντός της Ε.Ε., εάν η Άγκυρα αποφασίσει να υλοποιήσει τις εξαγγελθείσες προθέσεις της μεσούσης της καλοκαιρινής περιόδου, κάτι που δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
Έκθεση κόλαφος για την Τουρκία
Η φετινή έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία είναι η χειρότερη που έχει εισπράξει η υποψήφια χώρα από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Για πρώτη φορά η Κομισιόν δεν αφήνει καμιά χαραμάδα για προώθηση κάποιου τουρκικού ντοσιέ, κλείνοντας την πόρτα στο ζήτημα της προώθησης τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων και υιοθετώντας χωρίς την παραμικρή παρέκκλιση, τη θέση των «28», σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω εργασία για προώθηση της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας. Το στοιχείο αυτό αποτελεί με διαφορά τη θετικότερη έκπληξη της έκθεσης της Κομισιόν, η οποία μέχρι πρόσφατα υποστήριζε με θέρμη την πρότασή της για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, προπαγανδίζοντας υπέρ των οικονομικών οφελών που θα είχε, για όλα τα μέρη. Η διαφοροποίηση της θέσης αυτής αποτελεί σημαντικό κέρδος για την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε σκέψη για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, καθώς η Άγκυρα δεν εφαρμόζει την εν λόγω πολιτική καν στη βασική της μορφή, επιβάλλοντας εμπάργκο στην Κύπρο.
Πέραν των εν λόγω αναφορών, η έκθεση όπως είχαμε αποκαλύψει, διατηρεί ανοικτό τον δρόμο για την επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας, για την ΑΟΖ, συντηρώντας και αναπαράγοντας το λεκτικό, σύμφωνα με το οποίο η Ε.Ε. θα απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο. Επιπλέον, η έκθεση καταγράφει μια προς μια όλες τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πεδίο, όπως καθορίζονται στη Δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005.
Σημειώνεται ότι η έκθεση της Κομισιόν διαπιστώνει περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης στην Τουρκία αναφορικά με το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «οι συστάσεις των προηγούμενων εκθέσεων δεν έγιναν αποδεκτές και δεν υλοποιήθηκαν», κάτι που αποτελεί σαφή αιχμή προς την Κυβέρνηση Ερντογάν. Στο πλαίσιο των συστάσεων, η Κομισιόν ζητά εναρμόνιση της τουρκικής νομοθεσίας με τη νομολογία του ΕΔΑΔ, ενώ προβαίνει και σε αρνητικές διαπιστώσεις για την πορεία της τουρκικής οικονομίας.
Άγκυρα: Η ΕΕ δεν έχει ρόλο και λόγο
Βασικό μέρος της επιχειρηματολογίας που αναπτύσσει το τουρκικό ΥΠΕΞ, στο πλαίσιο της διπλωματικής του εκστρατείας, με επίκεντρο την κυπριακή ΑΟΖ, είναι ο ισχυρισμός ότι «η Ε.Ε. δεν έχει ρόλο και λόγο» στα τεκταινόμενα στην ανατολική Μεσόγειο. Όπως πληροφορούμαστε, ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας Cagatay Erciyes ισχυρίστηκε κατά τις επαφές του στις Βρυξέλλες ότι το θέμα της οριοθέτησης θαλάσσιας δικαιοδοσίας δεν μπορεί να αφορά την Ε.Ε., παρακάμπτοντας το γεγονός ότι η Τουρκία εισέβαλε στην ΑΟΖ κράτους-μέλους Κοινότητας, δρομολογώντας μάλιστα γεωτρήσεις.
Είναι τουλάχιστον προφανές ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ επιχειρεί να προκαλέσει ρήγματα στη στήριξη που διατυπώνει η Ε.Ε. προς την Κυπριακή Δημοκρατία, με προφανή στόχο να απομονώσει τη Λευκωσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σάββας Καλεντερίδης
