Λατινική Αμερική: Οι χομπίστες και οι συλλέκτες αναζητούν μανιωδώς κάκτους και παχύφυτα για το… σαλόνι τους και η ζήτηση πυροδοτεί ένα άνευ προηγουμένου λαθρεμπόριο των αγκαθωτών φυτών της άγριας φύσης. Οι παράνομοι διακινητές κάκτων «ξεγυμνώνουν» τις ερήμους της Λατινικής Αμερικής, εκμεταλλευόμενοι τις νέες τάσεις στα φυτά, την ώρα που το 30% των 1.500 ειδών κάκτων απειλείται με εξαφάνιση.
Οι κάκτοι συλλέγονται παράνομα από την άγρια φύση και στη συνέχεια πωλούνται σε καταστήματα στην Ιαπωνία, ενώ πωλητές τα διαφημίζουν στο e-bay, το Instagram, το Etsy και το Facebook. Ακόμη και οι διαδικτυακές διαφημίσεις περιλαμβάνουν προειδοποιήσεις ότι οι κάκτοι δεν συνοδεύονται από άδεια νόμιμου εμπορίου. Συχνά οι διακινητές, την ώρα που βρίσκονται στην έρημο, επικοινωνούν με τους αγοραστές μέσω βιντεοκλήσης για να διαλέξουν οι ίδιοι ποιο φυτό επιθυμούν. Συχνότερα, οι αγοραστές είναι συλλέκτες από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ευρώπη και την Ιαπωνία, ωστόσο προσφάτως ενδιαφέρονται στην Κίνα, την Κορέα και την Ταϊλάνδη.
Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία για τη μαύρη αγορά κάκτων, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως το παράνομο εμπόριο έχει γιγαντωθεί. «Ηταν ζήτημα ήσσονος σημασίας πριν από 20 χρόνια, τώρα είναι μείζονος. Ολόκληροι πληθυσμοί ξεριζώνονται», σημειώνει στη New York Times, ο Τζεφ Πάβλαντ, πρόεδρος της Αμερικανικής Ενωσης Κάκτων και Παχύφυτων.
Οι κάκτοι έγιναν δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια μέσα από τα σόσιαλ μίντια και τους influencer φυτών εσωτερικού χώρου, ενώ η εντυπωσιακή εμφάνισή τους και οι ελάχιστες ανάγκες φροντίδας τους συνέβαλαν καθοριστικά. Εν μέσω πανδημίας έγιναν περιζήτητοι, καθώς πολλά καταστήματα δυσκολεύτηκαν να διατηρήσουν αλλά είδη, δίνοντας έμφαση στα ανθεκτικά παχύφυτα και τους κάκτους. Αν και οι περισσότεροι επιλέγουν κοινά είδη κακτών που πωλούνται σε φυτώρια, οι συλλέκτες αναζητούν τα σπάνια και μοναδικά φυτά. Πολλά είδη είναι τοπικά και μπορεί κανείς να τα βρει σε συγκεκριμένους λόφους στο Μεξικό ή σε μία μοναδική παραλία στις ακτές του Περού. Επιπλέον, η ανάπτυξή τους είναι αργή και απαιτούνται δεκαετίες ή ακόμη και εκατονταετίες για να μεγαλώσουν.
Η νόμιμη αγορά κάκτων είναι δύσκολη, σχεδόν αδύνατη. Ολοι οι κάκτοι και πολλοί άλλοι τύποι παχύφυτων απαιτούν άδεια για διεθνή διακίνηση, ωστόσο οι περισσότερες χώρες απαγορεύουν τη συλλογή τους από την άγρια φύση, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Λατινική Αμερική: Η κολοσσιαία «Επιχείρηση Ατακάμα»
Τον Φεβρουάριο του 2020, η ιταλική αστυνομία, έπειτα από πληροφορία που είχε, επισκέφτηκε το σπίτι του Αντρέα Πιομπέτι, γνωστού συλλέκτη κάκτων και πωλητή στη Σενιγκάλια, μια πόλη στην ακτή της Αδριατικής. Στο θερμοκήπιό του εντόπισαν 1.000 κάκτους από προστατευμένα είδη σε διαφορετικά μεγέθη. Η υπόθεσή του πλέον βρίσκεται στα τοπικά δικαστήρια, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που οι αρχές ασχολούνται με το παράνομο χόμπι του. Οι ειδικοί για να στοιχειοθετήσουν την υπόθεση εναντίον του έπρεπε να αποδείξουν ότι δεν τα καλλιεργούσε σπίτι του και τελικώς βρήκαν ότι είχε ταξιδέψει επτά φορές στη Χιλή και μεταφύτευε τους κάκτους από την έρημο Ατακάμα, που βρίσκεται κοντά στο Εθνικό Πάρκο Παν ντε Αζουκάρ. Στη συνέχεια, ο Πιομπέτι έστελνε τους κάκτους σε Ρουμανία και Ελλάδα για να μπορέσει να τους διακινήσει εντός της Ε.Ε.
Συνήθως οι κάκτοι που κατάσχει η ιταλική αστυνομία καταστρέφονται ή στέλνονται στους βοτανικούς κήπους αν πρόκειται για σπάνια είδη. Ωστόσο η «Επιχείρηση Ατακάμα» ήταν διαφορετική, καθώς οι κάκτοι ήταν τεράστιοι και εξαιρετικά σπάνιοι, αφού φύονται σε μόλις λίγα τετραγωνικά μέτρα στην έρημο της Χιλής και απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες για να καταφέρουν να επιβιώσουν. Παρά τις αρχικές σκέψεις να σταλούν σε βοτανικούς κήπους της Ευρώπης οι ειδικοί βοτανολόγοι βρήκαν τρόπο ώστε να τα φυτά να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, κάτι που συνέβη για πρώτη φορά. Το κόστος της αποστολής ήταν 3.600 δολάρια, ποσό που οι δύο εμπλεκόμενες χώρες δεν θέλησαν να πληρώσουν και μέρος τους τελικά πληρώθηκε από φορείς. Τον Απρίλιο εστάλησαν τελικώς 844 κάκτοι στη Χιλή, 100 καταστράφηκαν και 84 παρέμειναν στο Μιλάνο για έρευνα.
Με την «Επιχείρηση Ατακάμα» οι αρχές κατάφεραν να επαναπατρίσουν τον μεγαλύτερο όγκο κάκτων που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια, μια ακόμη ένδειξη των εντατικών προσπαθειών για την εξάρθρωση των κυκλωμάτων. Πέρυσι, οι αμερικανικές αρχές της Υπηρεσίας Ψαριών και Αγριας Ζωής εξάρθρωσαν κύκλωμα στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, καθώς οι λαθρέμποροι διακινούσαν τον ζωντανό κάκτο που αναπτύσσεται μόνο στις ξηρές πεδιάδες του εθνικού πάρκου Μπιγκ Μπεντ στο Τέξας. Τα σπάνια φυτά (Ariocarpus fissuratus) είναι περιζήτητα στην Ευρώπη και την Ασία για τις υποτιθέμενες ιδιότητές τους (φέρονται να προκαλούν ψευδαισθήσεις) από χομπίστες και ειδικούς καλλιεργητές. Οσο εντατικοποιούνται οι έρευνες, βελτιώνονται οι τεχνικές των συμμοριών που αποκτούν τεχνικές γνώσεις, γνωρίζοντας συχνά την ακριβή τοποθεσία των κάκτων. Μερικοί αγοράζουν ακόμη και ολόκληρες εκτάσεις σε σημεία που ξέρουν ότι οι κάκτοι μεγαλώνουν με σκοπό να τους ξεριζώσουν.
