Εβδομήντα εννέα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον Ιούνιο του 1942, όπου έλαβε χώρα στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου το μεγάλο σαμποτάζ εναντίον των δυνάμεων του Άξονα, που οργανώθηκε από το συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής.
Πρόκειται για ένα από τα πρώτα σαμποτάζ που πραγματοποιήθηκαν στη Γηραιά Ήπειρο εναντίον της ναζιστικής κατοχής και το οποίο, μαζί με μια σειρά ακόμη παρόμοιων δράσεων που σημειώθηκαν εκείνη την περίοδο, έμελλε να παίξουν σημαίνοντα ρόλο στη μεταβολή της πορείας των πολεμικών επιχειρήσεων στην Αφρική υπέρ των Συμμάχων.
Όπως κάθε χρόνο τέτοια περίοδο, οι Αρχές του τόπου τιμούν – και – φέτος τους έξι ηρωικούς σαμποτέρ της Special Air Service. Η φετινή εκδήλωση λαμβάνει χώρα σήμερα Πέμπτη στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, σύμφωνα με τα μέτρα πρόληψης για την αντιμετώπιση της COVID-19.
Η εκδήλωση μνήμης διοργανώνεται από την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε, η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στον χώρο του μνημείου που βρίσκεται στο αεροδρόμιο Ηρακλείου.
Η τελετή ξεκίνησε στις 11 το πρωί στο μνημείο της SAS (Special Air Service) και Black Watch. Μετά την προσέλευση των επισήμων και των εκπροσώπων των Αρχών, τελέστηκε η επιμνημόσυνη δέηση. Ακολούθησε αναφορά στο χρονικό του θρυλικού σαμποτάζ από την καθηγήτρια Φιλολογίας του 4ου Γυμνασίου Ηρακλείου Χρυσάνθη Καμπουράκη.
Στη συνέχεια έλαβε χώρα κατάθεση στεφάνων από εκπρόσωπο της κυβέρνησης, εκπροσώπους της Βουλής των Ελλήνων – βουλευτές, ευρωβουλευτές, τον περιφερειάρχη Κρήτης, τον δήμαρχο Ηρακλείου, καθώς και από τον ανώτερο διοικητή Φρουράς Ηρακλείου, ως εκπρόσωπο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Ας σημειωθεί ότι στην τελετή παρευρέθηκαν και εκπρόσωποι των συμμαχικών χωρών (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Νέα Ζηλανδία).
Ακολούθως τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και κατόπιν θα γίνει ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Το χρονικό της μεγάλης επιχείρησης
Για το χρονικό του σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου, ο ιστορικός, συγγραφέας και εκπαιδευτικός Γιώργος Καλογεράκης είχε γράψει, μεταξύ άλλων: «Επικεφαλής του σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου ήταν ο Γάλλος ταγματάρχης Μπερζέ. Στο σαμποτάζ συμμετείχαν, ακόμη, ο Βρετανός λοχαγός κόμης Τζέλικο, ο Γάλλος λοχίας Μουό, οι Γάλλοι δεκανείς Σιμπάρ και Πιέρ Λεοστίκ, και ο συμπατριώτης μας έφεδρος ανθυπολοχαγός Κωστής Πετράκης. Όλοι οι σαμποτέρ ανήκαν στην Ειδική Αεροπορική Υπηρεσία SAS (Special Air Service). Η επιχείρηση έγινε γρήγορα. Οι σαμποτέρ εισήλθαν όλοι στο αεροδρόμιο, κρατώντας καθένας τους ένα σάκο με εμπρηστικές και εκρηκτικές βόμβες. Απόθεσαν τις βόμβες πάνω από το αριστερό φτερό κάθε αεροπλάνου που βρέθηκε μπροστά τους. Αυτό έγινε σκόπιμα, για να μην μπορέσει ο εχθρός να επισκευάσει τα κατεστραμμένα αεροπλάνα. Ρύθμισαν τις βόμβες να εκραγούν μετά από δύο ώρες και αποχώρησαν. Το σαμποτάζ είχε επιτυχία. Οι σαμποτέρ στράφηκαν προς τον Νότο.
Τα νότια παράλια της Κρήτης αποτελούσαν τα χρόνια της Κατοχής την πύλη σύνδεσης του νησιού μας με τη Μέση Ανατολή. Την πορεία τους βοήθησαν αρκετοί Κρητικοί, όπως ο Εμμανουήλ Ιωσήφ Σταυρακάκης ή Σηφομανόλης από το χωριό Καρκαδιώτισσα, ο Ιωάννης Αντωνογιανάκης ή Μυρογιάννης και ο Γιάννης Λαμπράκης ή “Θεός” από το χωριό Κρότος, ο Ανωγειανός ανθυπομοίραρχος Βασίλης Δραμουντάνης ή Κοζωνοβασίλης και αρκετοί άλλοι πατριώτες. Δυστυχώς όμως η ομάδα των σαμποτέρ προδόθηκε στη θέση “Κολυβά”, κοντά στο χωριό Βασιλικά Ανώγεια, και ακολούθησε συμπλοκή με τα γερμανικά στρατεύματα. Σκοτώθηκε ο Γάλλος δεκανέας Πιέρ Λεοστίκ. Ο επικεφαλής ταγματάρχης Μπερζέ μαζί με τους άντρες του Μουό και Σιμπάρ πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Ο λόρδος Τζέλικο και ο Κωστής Πετράκης την ώρα της συμπλοκής είχαν μεταβεί στο χωριό Κρότος για να μάθουν νέα της άφιξης του πλωτού που θα τους έπαιρνε στη Μέση Ανατολή και έτσι δε συνελήφθησαν.
Τα σαμποτάζ που οργάνωσε το συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής τον Ιούνιο του 1942 ήταν από τα πρώτα σαμποτάζ εναντίον του Άξονα σε ολόκληρη τη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη. Αυτό του αεροδρομίου Ηρακλείου καταγράφηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε όμως και το τίμημά του. Εκτελέστηκαν 50 πατριώτες στη θέση Ξηροπόταμος Ηρακλείου, όλοι τους επιφανείς Ηρακλειώτες».
Υπενθυμίζεται ότι την ίδια περίοδο, λίγες ημέρες νωρίτερα, είχαν εκτελεστεί άλλοι 12 επιφανείς Ηρακλειώτες. Οι συνολικά 62 ήρωες που εκτελέστηκαν ως αντίποινα από τους ναζί κατακτητές έμελλε να μείνουν στην ιστορία ως οι «62 Μάρτυρες».
